Η δυνατότητα να διαμορφώσουμε τον ελεύθερο χρόνο του παιδιού εκτός της διδασκαλίας μπορεί να αποτελέσει και τρόπο διαπαιδαγώγησης. Ο ελεύθερος χρόνος μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στην σχολική και εξωσχολική ζωή, στην τυπική και άτυπη μάθηση, στο παιχνίδι αλλά και στην ίδια τη σχέση και την ποιότητα αυτής μεταξύ γονέων και παιδιού. Πόσο θετικά αυτό επηρεάζει ακόμα και τη μαθητική επίδοση το δείχνουν αποτελέσματα της περίφημης έρευνας PISA: Μαθητές οι οποίοι είναι ιδιαίτερα ενεργητικοί στον ελεύθερό τους χρόνο παρουσιάζουν τις καλύτερες επιδόσεις στο διάβασμα (Opaschowski & Pries, 2008). Με άλλα λόγια η ενεργητική συμπεριφορά ελεύθερου χρόνου στον κοινωνικό χώρο της άτυπης εκπαίδευσης λειτουργεί υποστηρικτικά για τις σχολικές επιδόσεις. Όλο και περισσότερες έρευνες τονίζουν τη σημασία που έχει ο ελεύθερος χρόνος και το μη δομημένο παιχνίδι. Τις τελευταίες δεκαετίες τα παιδιά στερούνται ελεύθερο χρόνο και παιχνίδι και υπερφορτώνονται με δραστηριότητες που ενώ αρχικά είχαν σκοπό να τα ξεκουράσουν, συχνά έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Στην πραγματικότητα , ο ελεύθερος χρόνος είναι αυτός που θα δώσει στα παιδιά το χώρο και την ανάσα να ανακαλύψουν και να ξετυλίξουν κομμάτια της προσωπικότητας και της ιδιοσυγκρασίας τους καθώς και να χτίσουν ή και να εξελίξουν δεξιότητες , ταλέντα και ευκολίες ή να έρθουν σε επαφή με τυχόν δυσκολίες που μπορεί να έχουν. Παράλληλα το μη κατευθυνόμενο παιχνίδι δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να μοιράζονται, να διαχειρίζονται και να επιλύουν συγκρούσεις, να μαθαίνουν και να αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες.
Ο ελεύθερος χρόνος των παιδιών μπορεί συνδυαστικά να αποτελέσει φωτεινό φάρο επικοινωνίας και ψυχαγωγίας και με τους ίδιους τους γονείς. Ελεύθεροι από τον πολλές φορές καταναγκαστικό τρόπο μάθησης και διεκπαιρέωσης των καθημερινών δραστηριοτήτων,γονείς και παιδιά μπορούν να μοιραστούν στιγμές παιχνιδιού και αλληλεπίδρασης που βοηθούν τόσο στην ενδυνάμωση της μεταξύ τους σχέσης όσο και ως προς το να καταλάβουν την ψυχοσύνθεση του παιδιού, ακόμα και να αφουγκραστούν τυχόν προβλήματα που μπορεί να απασχολούν το παιδί.
Συνοψίζοντας
- Ο ελεύθερος χρόνος είναι απαραίτητος και βοηθητικός σε γνωστικό , εκπαιδευτικό και ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο
- Μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με πράγματα και δραστηριότητες που πραγματικά τα ευχαριστούν και τα χαλαρώνουν
- Μέσω του ελεύθερου παιχνιδιού προωθείται η εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων
- Βοηθά τα παιδιά να ανακαλύψουν τάσεις , ευκολίες ή και δυσκολίες που μπορεί να έχουν
- Αποτελεί γέφυρα σύνδεσης και επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών και κοινό τόπο χαλάρωσης
Ως κοινωνία έχουμε δημιουργήσει την πεποίθηση ότι πρέπει να κάνουμε κάτι κάθε στιγμή, κάθε λεπτό και κύριος αποδέκτης αυτής είναι τα παιδιά. Οι γονείς αισθάνονται υποχρεωμένοι να δίνουν στα παιδιά τους κάθε πλεονέκτημα (ακόμα και παραπάνω από αυτό που μπορούν να αντέξουν οικονομικά) για να γεμίσουν τις ώρες και τις μέρες των παιδιών με δραστηριότητες έτσι ώστε να αποφύγουν τον μύθο του “κάνοντας απλά τίποτα είναι χαμένος χρόνος”. Ο ελεύθερος χρόνος είναι πολλά περισσότερα από χαμένος χρόνος , είναι απαραίτητος και αναγκαίος και οφείλουμε να τον παρέχουμε απλόχερα στα παιδιά.
Σανταμούρη Στέλλα
Ψυχολόγος, MSc Παιδοψυχολόγος
